Ενάμιση µήνα µετά τη συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με τον κ. Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, όπου διεφάνη ότι υπήρχε συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών για ένα μορατόριουμ στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία, η Αγκυρα τις τελευταίες 15 ημέρες έχει επιδοθεί σε μια εκτός ορίων παραβίαση του εθνικού εναέριου χώρου, ακόμα και πάνω από κατοικημένα νησιά, επιστρέφοντας στην παλιά τακτική της. Εμπειροι αναλυτές στην Αθήνα βλέπουν πως πίσω από αυτή την τουρκική επιθετικότητα κρύβεται στην πραγματικότητα μια τουρκική νευρικότητα.
Οι αιτίες, σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές και πολιτικές πηγές, είναι κατά κύριο λόγο τρεις:
Πρώτον, η Αγκυρα, μετά ένα διάστημα έντονης διπλωματικής δραστηριότητας, θέλει να «υπενθυμίσει» στις ΗΠΑ πως έχει και άλλο τρόπο να κάνει αισθητή την παρουσία της στην περιοχή, και αυτός δεν είναι η διπλωματική οδός. Τούτο πηγάζει, όπως λένε οι ίδιες πηγές, από μια έντονη δυσαρέσκεια που υπάρχει στην Τουρκία για τη στάση των ΗΠΑ, καθώς αφενός ο κ. Ερντογάν περιμένει την έγκριση του Κογκρέσου με στόχο να προμηθευτεί 40 F-16 Viper, όπως και να εκσυγχρονίσει άλλα 80 που διαθέτει στον στόλο της, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί, αφετέρου το αναμενόμενο ραντεβού των κ. Ερντογάν και Μπάιντεν στο περιθώριο της έκτακτης συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, που είχε προαναγγείλει μάλιστα ο εκπρόσωπος της προεδρίας της Τουρκίας, Ιμπραήμ Καλίν, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, την ώρα που ο Ελληνας πρωθυπουργός θα γίνει δεκτός επισήμως στον Λευκό Οίκο στις 16 Μαΐου
Στο ίδιο παζλ, χαρακτηριστικό κομμάτι αποτελεί η ενόχληση του κ. Ερντογάν από την πρόσφατη δήλωση του κ. Μπάιντεν για τη Γενοκτονία των Αρμενίων, στην οποία ο Τούρκος πρόεδρος απάντησε με ιδιαίτερη σφοδρότητα, καλώντας τον Αμερικανό ηγέτη «να μάθει Ιστορία». Συνεπώς, εκτιμούν πηγές στην Αθήνα, ο κ. Ερντογάν τονίζει με την επιθετικότητα προς την Αθήνα την παρουσία του και στον αμερικανικό παράγοντα.Tο ΥΠΕΞ προχώρησε σε δύο διαβήματα προς τον Τούρκο πρέσβη, ενώ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ενημέρωσε τον γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.
Ενας δεύτερος λόγος της τουρκικής προκλητικότητας έχει να κάνει με την εντεινόμενη «δελφινομαχία» στο εσωτερικό της Τουρκίας. Για παράδειγμα, ο υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ αποτελεί έναν πολιτικό που έχει βλέψεις για την επόμενη μέρα, και αυτό οδηγεί αναπόφευκτα τον πρόεδρο Ερντογάν σε κινήσεις που στοχεύουν στο εσωτερικό ακροατήριο. Ο κ. Ακάρ, εξάλλου, έχει ουκ ολίγες φορές μιλήσει για τη «Γαλάζια Πατρίδα» και οι υπερπτήσεις που καταγράφηκαν τις τελευταίες μέρες αποτελούν την επιχειρησιακή αποτύπωση των φιλοδοξιών της Αγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο, των οποίων ο πρόεδρος της Τουρκίας θέλει να έχει την πατρότητα.
Η τρίτη αιτία που ερμηνεύει την ξαφνική μεταστροφή της Αγκυρας σχετίζεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Κατά την πρώτη φάση του πολέμου, η ουδέτερη στάση που κράτησε η Τουρκία, μην αποφασίζοντας κυρώσεις κατά της Ρωσίας, της έδωσε τη δυνατότητα να εμφανιστεί ως διαμεσολαβητική δύναμη. Υπενθυμίζεται πως στις 29 Μαρτίου είχαν πραγματοποιηθεί στην Κωνσταντινούπολη διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών, χαρακτηριστικό του ρόλου που ήθελε να παίξει η Αγκυρα. Ο ρόλος αυτός, προσώρας, έχει εκλείψει, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία όχι μόνο δεν βαίνει προς το τέλος του, αλλά διαρκώς κλιμακώνεται, με άγνωστο τον χρονικό ορίζοντα που μπορεί να τερματιστεί.
Ελληνική αντίδραση
Η ελληνική πλευρά από την πρώτη στιγμή αντέδρασε άμεσα στην κλιμάκωση που επιχείρησε η Τουρκία. Αφενός το ΥΠΕΞ προχώρησε σε δύο διαβήματα προς τον εν Ελλάδι Τούρκο πρέσβη. Την ίδια ώρα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ενημέρωσε τον γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, τονίζοντας δύο παραμέτρους: αφενός πως η συμπεριφορά της Τουρκίας υπονομεύει την ενότητα του ΝΑΤΟ, σε μια στιγμή που είναι απαραίτητο να μείνουν ενωμένα όλα τα κράτη-μέλη, αφετέρου θύμισε πως η Τουρκία δεν έχει ευθυγραμμιστεί με όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ όσον αφορά τις κυρώσεις. Εξ ου και η Αθήνα αποφάσισε το «πάγωμα» της συνέχισης των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης.