Την ελπίδα η πρωτοβουλία της Ελληνοκυπριακής πλευράς, που οδήγησε στην κοινή συνάντηση του ιδίου και του ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας στο Ανθρωπολογικό Εργαστήρι της ΔΕΑ, να έχει αποτελέσματα, εξέφρασε σήμερα ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης. Σε δηλώσεις τους στους δημοσιογράφους, στο Προεδρικό Μέγαρο, κατά την επιστροφή του από το Ανθρωπολογικό Εργαστήρι της ΔΕΑ, το οποίο επισκέφθηκε από κοινού με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε ότι «δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτομαι το Ανθρωπολογικό Εργαστήρι, όμως, κάθε φορά πηγαίνοντας εκεί και βλέποντας τη σημαντική δουλειά που γίνεται, είναι μια διαφορετική εμπειρία. Ελπίζω η πρωτοβουλία μας αυτή που οδήγησε σε αυτή την κοινή συνάντηση, στο κοινό ανακοινωθέν, να έχει αποτελέσματα.
Θα αξιολογήσουμε την αντίδραση στην κοινή έκκληση προς τον κυπριακό λαό. Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, που κάναμε με τον κ. Τατάρ και ελπίζω να υπάρξουν αποτελέσματα. Ζήτησα και από τον κ Τατάρ, λαμβάνοντας υπόψη ότι και ο πατέρας του ήταν μέλος της ΔΕΑ πέραν των 20 χρόνων, λόγω του γεγονότος ότι η πάροδος του χρόνου δημιουργεί περισσότερες δυσκολίες και του γεγονότος ότι πρόκειται για ένα ανθρωπιστικό θέμα, να συνεργαστούμε ακόμη περισσότερο. Ήταν μέσα σε αυτό το πλαίσιο που μετέφερα και την ιδέα που πρωτοακούστηκε από τον κ. Αχιλλέα Δημητριάδη για μια επιτροπή αλήθειας η οποία θα μπορεί να λειτουργήσει παράλληλα με τη ΔΕΑ, αφού εκεί γίνεται μια σημαντική δουλειά, να μην υπάρξει οτιδήποτε που να επηρεάσει αρνητικά τη δουλειά της.
Αναφέρθηκα στην ιδέα του κ. Δημητριάδη, θα συζητήσουν οι δύο επικεφαλής, αναφέρθηκα στις προσπάθειες που κάνουμε για να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η δουλειά της ΔΕΑ, γιατί είναι κρίμα να υπάρχουν πληροφορίες και να μην υπάρχουν περισσότερες ομάδες, οι οποίες να ασχολούνται με τις πληροφορίες που υπάρχουν. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου επτά ομάδες που ασχολούνται και θα πρέπει να τις ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο.
Αναφέρθηκα στον ρόλο της ΕΕ που είναι το οικονομικό στήριγμα της ΔΕΑ, όπως είναι και η Κυπριακή Δημοκρατία, σε κάθε συνάντηση που έχουμε με ξένες Κυβερνήσεις θέτουμε το θέμα της ενίσχυσης της δουλειάς της ΔΕΑ. Είναι ένα ανθρωπιστικό θέμα. Αλλά αν υπάρξει αυτό που είναι κοινή επιδίωξη, για περισσότερα αποτελέσματα, περισσότερες πληροφορίες, θεωρώ ότι θα στείλει και ένα σαφές πολιτικό μήνυμα. Είναι το πιο ισχυρό μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Εμείς σε όλες τις περιπτώσεις που αφορούν Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας είμαστε εδώ για να συνεργαστούμε. Πρόσφατα, ακόμα και σήμερα, ανταποκριθήκαμε θετικά σε αίτημα που υπήρξε από τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας για να τους δώσουμε κάποια φάρμακα που χρειάζονται. Ό,τι αίτημα έχουμε το εξετάζουμε με θετική προσέγγιση. Επεξεργαζόμαστε μια δέσμη μονομερών μέτρων προς τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας.
Να πω και μια πολιτική διάσταση, ότι στη σημερινή συνάντηση ζήτησα από τον κ. Τατάρ από κοινού να απευθυνθούμε στον γγ των ΗΕ, μετά το πέρας της επίσημης εβδομάδας της Γενικής Συνέλευσης των ΗΕ να υπάρξει μια κοινή συνάντηση με τον γενικό γραμματέα. Ήταν θετική η αντίδραση του για να γίνει η συνάντηση, του είπα αν μπορούμε να αποταθούμε από κοινού θα ήταν ακόμη καλύτερα, δεν μου απάντησε στο συγκεκριμένο, αλλά είναι θετικός στη συνάντηση, και ελπίζω αν πραγματοποιηθεί η συνάντηση, που θεωρώ ότι θα είναι καθοριστικής σημασίας, να υπάρξουν αποτελέσματα».
Ερωτηθείς αν ο κ. Τατάρ δεσμεύτηκε να υπάρξουν εκταφές στο Δίκωμο, όπου υπάρχουν πληροφορίες ότι υπάρχουν οστά ή ότι μεταφέρθηκαν εκεί, και αν δεσμεύτηκε να υπάρξει πρόσβαση στα αρχεία του κατοχικού στρατού, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «η πρόσβαση στα αρχεία του κατοχικού στρατού δεν είναι δουλειά του κ. Τατάρ. Είναι δουλειά της Τουρκίας και γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει η συνεργασία που μπορούσε να υπάρχει.
Μέσα από την παρουσίαση που μας έγινε από τους επιστήμονες προέκυψε και το ερώτημα το οποίο έθεσα και ενώπιον του κ. Τατάρ και ρώτησα και τους επιστήμονες, κατά πόσο βρίσκονται οστά σε διαφορετικούς χώρους. Και, ναι, μου επιβεβαίωσαν ότι υπάρχουν περιπτώσεις μέχρι και σε τρεις διαφορετικούς τόπους. Κατά την ενημέρωση από τους επιστήμονες είπα στον κ. Τατάρ ότι αυτό αφορά την περίπτωση της ‘Ασσιας, γνωρίζουμε όλοι πού έχουν μεταφερθεί και θα πρέπει να προχωρήσουμε. Για μας δεν έχει σημασία αν είναι Ελληνοκύπριοι ή Τουρκοκύπριοι.
Με την ευκαιρία να σας πω ότι έχουμε ως Κυπριακή Δημοκρατία ζητήσει επίσημα από την ΕΕ να χρηματοδοτήσει για να γίνουν τα αναγκαία έργα που χρειάζεται να γίνουν στη συγκεκριμένη περιοχή, έτσι ώστε να γίνουν ανασκαφές (για το θέμα του σκυβαλότοπου), γιατί για εκεί είναι οι πληροφορίες που έχουμε».
Πρόσθεσε ότι το τρίτο μέλος της ΔΕΑ αναφέρθηκε σε δύο προκλήσεις και η πρώτη ήταν «η μεταφορά οστών που φαίνεται ότι σε κάποιες των περιπτώσεων, σύμφωνα με μαρτυρίες, έχει γίνει. Πρέπει να γίνουν και εκεί οι σχετικές διεργασίες. Γνώριζα μέσα από συζητήσεις μου με συγγενείς αγνοουμένων και μου το επιβεβαίωσαν και οι επιστήμονες, ότι, πολλοί συγγενείς αρνούνται να παραλάβουν οστά όταν μιλάμε για ένα πολύ μικρό κομμάτι, και αντιλαμβάνομαι απόλυτα την προσέγγιση τους».
Κληθείς να σχολιάσει τις δηλώσεις Τατάρ κατά την επίσκεψη στο Ανθρωπολογικό Εργαστήρι με τις οποίες επανέλαβε τις αδιάλλακτες θέσεις του στο Κυπριακό, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «δεν πήγα εκεί για να συζητήσω αυτό το θέμα, πρώτα από όλα από σεβασμό προς συγγενείς των αγνοουμένων που περιμένουν τόσα χρόνια και αναμένουν από τέτοιου είδους συναντήσεις να βγει κάτι θετικό.
Δεν ανέμενα να ακούσω κάτι διαφορετικό, γνωρίζω πάρα πολύ καλά τις θέσεις του κ. Τατάρ, αλλά την ίδια στιγμή αυτό δεν με αποθαρρύνει από το να πράξω ό,τι χρειάζεται ώστε να επαναρχίσουν οι συνομιλίες. Ακούω πολλές δηλώσεις, άκουσα σήμερα τον κ. Τατάρ, άκουσα και τις δηλώσεις του χθες, άκουσα και τις δηλώσεις του κ. Ερντογάν που έτυχαν και διαφορετικής ερμηνείας. Εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι από δικής μας πλευράς θα συνεχίσουμε και συνεχίζουμε ακόμη και τώρα, σε τεχνοκρατικό επίπεδο ειδικότερα, τις προσπάθειες προς την κατεύθυνση επανέναρξης των συνομιλιών, πάντα στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου».
Ερωτηθείς αν υπό το φως του σημερινού κλίματος εκτιμά ότι στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης θα υπάρξει κάτι για την επανέναρξη των συνομιλιών, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «θα πράξω ό,τι είναι δυνατόν για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. Αυτό θα κάνω και αυτό κάνω από την πρώτη μέρα ανάληψης της διακυβέρνησης του τόπου. Γνωρίζω τις δυσκολίες, τις προκλήσεις που υπάρχουν ενώπιον μας, όμως, δεν σημαίνει σε καμία απολύτως περίπτωση ότι θα σταματήσουμε τις προσπάθειες μας, αντίθετα τις εντατικοποιούμε.
Η παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί τη λύση του Κυπριακού. Είναι η δική μας πατρίδα υπό κατοχή και οφείλουμε εμείς, εμείς έχουμε υποχρέωση περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον να πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν».
Κληθείς να σχολιάσει δημοσιεύματα ότι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας έρχεται στην Κύπρο για να ασκήσει πιέσεις προς τον ίδιον σε σχέση με το Κυπριακό, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε ότι «δεν ξέρω από πού προέρχονται αυτές οι δήθεν πληροφορίες, διότι κάτι τέτοιο δεν υπάρχει σε καμία απολύτως περίπτωση. Ο συντονισμός μας είναι εξαιρετικός με τον Έλληνα Πρωθυπουργό και το γεγονός είναι ότι παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, και ελπίζουμε αυτή η δύσκολη κατάσταση να αντιμετωπιστεί, θα έρθει στην Κύπρο για να συντονιστούμε ειδικότερα όσον αφορά την ευρωπαϊκή πτυχή, τα ευρωτουρκικά που εμείς μέσα από τις δικές μας πρωτοβουλίες έχουμε αναδείξει».
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι η Γερμανία προβάλλει προσκόμματα σε σχέση με το θέμα χρηματοδότησης από την ΕΕ προς τη ΔΕΑ, ο Πρόεδρος είπε ότι «αποτελεί γεγονός, είμαστε σε συζήτηση με τη Γερμανική Κυβέρνηση για να ανατραπεί αυτή η απόφαση της. Είμαι αισιόδοξος ότι θα το πετύχουμε. Η ΕΕ είναι ο υπ΄ αριθμόν ένα χρηματοδότης της ΔΕΑ και είναι και ένδειξη της γενικότερης μας προσέγγισης ότι η ΕΕ ήθελε σήμερα να ήταν παρούσα με εκπρόσωπο στη συνάντηση. Δεν κατέστη δυνατόν, μπορείτε να φανταστείτε τους λόγους που δεν κατέστη δυνατόν, αλλά το γεγονός ότι το ζήτησε το θεωρώ σημαντικό».
Ερωτηθείς για την έκθεση Νάβα περί ατασθαλιών στη ΔΕΑ, ο Πρόεδρος είπε ότι δεν γνωρίζει για την έκθεση, ωστόσο, πρόσθεσε, θα ζητήσει ενημέρωση. Τέλος, ερωτηθείς αν θα συγκροτηθεί διαπραγματευτική ομάδα στήριξης του Ελληνοκύπριου διαπραγματευτή για το Κυπριακό, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «πολύ σύντομα, ενδεχομένως και πριν τη Νέα Υόρκη να υπάρξει συγκρότηση αυτής της ομάδας. Πριν μεταβώ στη Νέα Υόρκη θα έχω συνάντηση και με το Εθνικό Συμβούλιο και μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα συζητήσουμε και το συγκεκριμένο θέμα».