Η επικεφαλής εισαγγελέας της Ουκρανίας ισιώνει το έγγραφο που έχει στο τραπέζι μπροστά της και το οποίο εκθέτει τον τρομερό απολογισμό των ρωσικών εγκλημάτων πολέμου. “Συγγνώμη, αυτό είναι ξεπερασμένο πλέον”, λέει η Ιρίνα Βενεντίκτοβα, με το δάχτυλό της να αιωρείται πάνω από τον αριθμό των 21.620 υποθέσεων. “Συν 300 από χθες. Κάθε μέρα υπάρχει κι άλλος αριθμός”.
Όπως αναφέρουν οι Times του Λονδίνου, όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο και συγκεντρώθηκαν οι πρώτες 1.000 φερόμενες περιπτώσεις, η 43χρονη Venediktova σοκαρίστηκε από τον αριθμό και αναρωτήθηκε πώς θα καταφέρει να ανταπεξέλθει το υπερφορτωμένο γραφείο της. “Σκέφτηκα ότι αυτός ο αριθμός είναι τεράστιος”, λέει. “Αλλά καταλαβαίνουμε ότι η κλίμακα είναι όλο και μεγαλύτερη κάθε μέρα. Και θα συνεχίσει να αυξάνεται”.
Η έρευνα για τα εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο σήμερα. Έχουν εντοπιστεί περισσότεροι από 600 ύποπτοι, από χαμηλόβαθμους στρατιώτες μέχρι πολιτικούς ηγέτες, ενώ 80 διώξεις έχουν ήδη ξεκινήσει. Έξι αιχμάλωτοι Ρώσοι στρατιώτες έχουν καταδικαστεί αυτοπροσώπως για τη δολοφονία άοπλων Ουκρανών πολιτών και άλλοι 12 είναι φυλακισμένοι, περιμένοντας τη δίκη τους.Η πρώτη δίκη για βιασμό αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα, με ένα άδειο εδώλιο, επειδή ο κατηγορούμενος, ο Μιχαήλ Ρομάνοφ, 32 ετών, που κάποτε θεωρούνταν νεκρός, δεν μπορεί να βρεθεί.
Η πιθανότητα, παραδέχεται η Venediktova, είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των δραστών δεν θα δικαστεί αυτοπροσώπως -ή τουλάχιστον όχι στην Ουκρανία- αλλά αρνείται να αφήσει αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα να μπει εμπόδιο στη δικαιοσύνη. “Αυτό είναι μια υποχρέωση για εμάς”, λέει. “Δεν έχουμε επιλογή αν θα το κάνουμε ή όχι. Γιατί είναι ζήτημα δικαιοσύνης”.
Βιασμοί, βασανιστήρια, δολοφονίες και απαγωγές εντοπίζονται μεταξύ των εγκλημάτων που καταλογίζονται στις ρωσικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της εισβολής. Το τελευταίο είναι αυτό που η Venediktova ελπίζει ότι θα αποδειχθεί το σοβαρότερο έγκλημα από όλα. Ο πρόεδρος Ζελένσκι κατηγόρησε τη Ρωσία ότι διέπραξε γενοκτονία κατά του ουκρανικού λαού, ένα έγκλημα που κωδικοποιήθηκε μόνο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ορίζεται από πέντε πράξεις που αποσκοπούν στην ολική ή μερική καταστροφή ενός λαού. Η πιο σαφής απόδειξη μιας τέτοιας πολιτικής που έχει μέχρι στιγμής η Βενεντίκοβα προέρχεται από τη μαζική απέλαση ουκρανικών παιδιών στο ρωσικό έδαφος, ένα έγκλημα βγαλμένο κατευθείαν από τα ρωσικά βιβλία ιστορίας.
“Οι Ρώσοι το έκαναν αυτό στους Ουκρανούς κατά τη σοβιετική περίοδο και από το 2014 το έκαναν με την Κριμαία”, λέει. “Το έχουν κάνει αυτό εδώ και αιώνες. Είναι πολύ σημαντικό για μένα ως εισαγγελέας και ως Ουκρανός πολίτης να έχω ένα αποτέλεσμα από αυτή την πλευρά”.
Ο σερ Χάουαρντ Μόρισον πρώην δικαστής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), ο οποίος είναι ο επικεφαλής βρετανός σύμβουλος της Βενεντίκοβα, συμφωνεί με τη στρατηγική, η οποία υποστηρίζεται από το βρετανικό υπουργείο Δικαιοσύνης και τη Σουέλα Μπρέιβερμαν, γενική εισαγγελέα της Αγγλίας και της Ουαλίας. “Η απομάκρυνση σημαντικού αριθμού ανθρώπων από την πατρίδα τους, συμπεριλαμβανομένων πολλών χιλιάδων παιδιών, προκειμένου να γίνουν “πολίτες” μιας άλλης χώρας, αν είναι μέρος μιας πολιτικής που έχει σχεδιαστεί για να διαγράψει την ουκρανική ταυτότητα, τότε αυτό είναι κάτι που είναι δυνητικά γενοκτονικό και μπορεί να προσαχθεί βάσει της Σύμβασης για τη Γενοκτονία”, δήλωσε.
Η Venediktova είναι αποφασισμένη να χειριστεί η ίδια η Ουκρανία το μεγαλύτερο μέρος των υποθέσεων, αλλά αναγνωρίζει ότι το ΔΠΔ ή ένα ειδικό δικαστήριο υπό την αιγίδα του μπορεί να αποδειχθεί καλύτερο φόρουμ για τις πιο πολιτικά αμφιλεγόμενες υποθέσεις.
Ο Karim Khan, ο επικεφαλής εισαγγελέας του ΔΠΔ, έχει επισκεφθεί την Ουκρανία δύο φορές και έχει υποσχεθεί την υποστήριξή του στις έρευνες του Κιέβου, παρέχοντας ερευνητές και άλλη υποστήριξη και, εάν κριθεί σκόπιμο, έναν τόπο για τη διεθνή δικαιοσύνη.
“Έχει περισσότερες δυνατότητες να ασκήσει δίωξη σε άτομα που βρίσκονται υπό λειτουργική ασυλία”, λέει η Venediktova – μια αναφορά στον πρόεδρο Πούτιν, τους υπουργούς του και τους στρατιωτικούς διοικητές που επέβλεψαν την εισβολή.
“Και κατανοεί τις υποθέσεις που είναι αντικειμενικά δύσκολες για την Ουκρανία. Αλλά είναι πολύ σημαντικές όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και για τη διεθνή δικαιοσύνη και ο Khan κάνει τη δουλειά του για τα θύματα σε ολόκληρο τον πλανήτη”.
Μερικά από αυτά που έχει επιτύχει το γραφείο της Βενεντίκτοβα μέσα σε μόλις τέσσερις μήνες είναι εκπληκτικά. Η προσεκτική ερευνητική εργασία, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης του υλικού από κάμερες ασφαλείας, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των μαρτυριών και των υποκλοπών των ραδιοεπικοινωνιών του ρωσικού στρατού, έχει ήδη εντοπίσει την ταξιαρχία που ευθύνεται για τις σφαγές εκατοντάδων αμάχων στην Μπούχα και 14 από τα άτομα που ευθύνονται.
Η Venediktova λέει ότι οι ερευνητές βρίσκονται σε καλό δρόμο για να εντοπίσουν την αλυσίδα διοίκησης μέχρι την κορυφή, αποδεικνύοντας ότι οι φρικαλεότητες αυτές ήταν συστηματικές και όχι απλώς έργο κακοποιών μονάδων. “Υπάρχουν ακόμη και περιπτώσεις όπου δεν έχουμε τους μεμονωμένους στρατιώτες που σκότωσαν, αλλά έχουμε διοικητές που έδωσαν εντολή να σκοτώσουν όλους τους πολίτες που έβλεπαν”, δήλωσε η ίδια. “Για ποιο λόγο; Για να τρομοκρατήσουν τον κόσμο, να σκορπίσουν πανικό”.
Έχουν τεθεί ερωτήματα σχετικά με την ταχύτητα των ερευνών τους. Η Venediktova απορρίπτει κάθε υπόνοια ότι έχουν προχωρήσει πολύ γρήγορα, σημειώνοντας τον ξεδιάντροπο τρόπο με τον οποίο διαπράχθηκαν πολλά από τα εγκλήματα. “Φανταστείτε ότι πρόκειται για ένα συνηθισμένο έγκλημα. Όταν ο δολοφόνος το σκάει, καλείτε την αστυνομία και το άτομο αυτό θα σταματήσει μέσα σε λίγα μέτρα. Θα αρχίζατε αμέσως να ασκείτε δίωξη”, λέει. “Εδώ έχουμε την ίδια κατάσταση. Έχουμε επιζώντες, έχουμε μάρτυρες, έχουμε στοιχεία”.
Ίσως ο πιο επιτακτικός λόγος για να μην υπάρξει καθυστέρηση είναι το μήνυμα που το Κίεβο ελπίζει να στείλει στη Ρωσία ότι τόσο οι ηγέτες όσο και οι στρατιώτες θα αντιμετωπίσουν τη δικαιοσύνη για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο ουκρανικό έδαφος που τώρα κατέχουν.
“Γνωρίζουμε από τις πληροφορίες μας ότι οι Ρώσοι διαπράττουν τέτοιες φρικαλεότητες σε κατεχόμενα μέρη όπως η Χερσώνα”, λέει η Venediktova. “Πρέπει να το κάνουμε για τους επιζώντες και τα θύματα, αλλά και για τους ανθρώπους στα κατεχόμενα εδάφη. Τώρα πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε να κάνουμε όσο έχουμε πρόσβαση σε εδάφη και ανθρώπους.
“Εκπλήσσομαι πολύ όταν οι άνθρωποι με ρωτούν για το γρήγορα ή όχι γρήγορα. Έχουμε έξι αποφάσεις, δικαστικές αποφάσεις, έχουμε περισσότερους από εκατό υπόπτους, έχουμε 21.000 εγκλήματα. Το ερώτημα για εμάς είναι ότι η διαδικασία είναι πολύ αργή”.
Πηγή: capital.gr