Η Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι έχει πρόβλημα με τον εγχώριο Τύπο.
Καθώς πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τους παρατηρητές για την κατάσταση των μέσων ενημέρωσης της Ιταλίας, η Ιταλίδα πρωθυπουργός έχει βάλει τα δυνατά της, επιμένοντας ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με την ελευθερία του Τύπου. Αντίθετα, λέει ότι οι δημοσιογράφοι που λένε ότι υπάρχει καταστολή των μέσων ενημέρωσης χειραγωγούν την αλήθεια.
Και οι δύο πλευρές διαπληκτίζονται με αφορμή την ετήσια έκθεση του εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ για το κράτος δικαίου, η οποία διαπίστωσε ότι τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης της χώρας απειλούνται. Μετά τη δημοσίευσή της, η Μελόνι αντεπιτέθηκε με επιστολή προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υποστηρίζοντας ότι η ομάδα της είχε πέσει θύμα “ψεύτικων ειδήσεων”.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός απέδωσε αργότερα τις επικριτικές παρατηρήσεις της έκθεσης σε τρεις κύριες αριστερές εφημερίδες που λειτούργησαν ως “ενδιαφερόμενοι” και παραποίησαν τα πορίσματα της Επιτροπής.
“Ποιοι είναι αυτοί οι ενδιαφερόμενοι; Domani, Il Fatto Quotidiano, Repubblica”, είπε μπροστά στις κάμερες.
Οι ιταλικές δεξιές εφημερίδες ακολούθησαν αμέσως τη θέση της δημοσιεύοντας έναν κατάλογο των λεγόμενων “αντι-Μελόνι” δημοσιογράφων.
“Έχουμε εισέλθει σε μια νέα, πιο επικίνδυνη φάση”, δήλωσε στο POLITICO η Francesca De Benedetti, αρχισυντάκτρια της εφημερίδας Domani, προσθέτοντας ότι οι δημοσιογράφοι “περιγράφονται ως οι επιτιθέμενοι”.
“Μας έχουν περιγράψει ως εχθρούς και το πρόβλημα είναι ότι αυτό ανοίγει το δρόμο για μια εκστρατεία μίσους”, είπε.
Μετά τα σχόλια της Μελόνι την Τρίτη, οργανώσεις για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης κατήγγειλαν εκστρατείες παραπληροφόρησης από φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης και υπογράμμισαν τον κίνδυνο δημιουργίας καταλόγων δημοσιογράφων που θεωρούνται αντικυβερνητικοί.
“Η λογική των “αντι-Μελόνι δημοσιογράφων” θυμίζει πολύ έντονα τις λίστες απαγόρευσης, μια απαράδεκτη πρακτική που, δυστυχώς, μας φέρνει ακόμα στο σημείο μηδέν: την ανελεύθερη παρέκκλιση που κάποιοι θα ήθελαν να ακολουθήσει η Ιταλία”, ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους οι ηγέτες της FNSI, της ένωσης δημοσιογράφων της Ιταλίας.
Τόσο η Μελόνι όσο και ο υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι έχουν επανειλημμένα αρνηθεί τις κατηγορίες ότι η κυβέρνηση υπονομεύει την ελευθερία του Τύπου.
Ο Ταγιάνι, του οποίου το κόμμα Forza είναι τόσο μέρος του ιταλικού κυβερνητικού συνασπισμού όσο και της κεντροδεξιάς οικογένειας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος της φον ντερ Λάιεν, υποστήριξε ότι δεν υπάρχει παραβίαση της ελευθερίας του Τύπου στην Ιταλία, καθώς “ο καθένας λέει ό,τι θέλει”.
Απαντώντας σε όσους προειδοποιούν για κινδύνους για το κράτος δικαίου στη χώρα, επέμεινε ότι “δεν γνωρίζουν την ιταλική κατάσταση”.
“Δημοκρατική παρέκκλιση”
Μια σειρά από σοβαρά περιστατικά από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της η Μελόνι, ωστόσο, έχει τροφοδοτήσει την ανησυχία μεταξύ των παρατηρητών για δημοκρατική οπισθοδρόμηση.
Τον Ιούνιο, η Μελόνι κάλεσε τον πρόεδρο της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα να παρέμβει αφού μυστικοί δημοσιογράφοι του διαδικτυακού μέσου Fanpage κινηματογράφησαν κρυφά άτομα από τη νεανική πτέρυγα του ακροδεξιού κόμματος Fratelli d’Italia της Μελόνι να κάνουν φασιστικά, ρατσιστικά και αντισημιτικά σχόλια. Ενώ η Ιταλίδα ηγέτης κατηγόρησε το Fanpage ότι χρησιμοποιεί “καθεστωτικές μεθόδους” για να στοχοποιήσει επιλεκτικά το κόμμα της, το Fanpage υπερασπίστηκε τις δημοσιογραφικές του μεθόδους.
Τον προηγούμενο μήνα, οι δημοσιογράφοι του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Ιταλίας RAI κατέβηκαν σε απεργία για να διαμαρτυρηθούν για αυτό που το συνδικάτο τους αποκάλεσε “ασφυκτικό έλεγχο” από την κυβέρνηση. Το συνδικάτο ισχυρίστηκε ότι η διοίκηση της Μελόνι “προσπαθούσε να μετατρέψει τη RAI σε φερέφωνο της κυβέρνησης”. Τόσο η RAI όσο και η κυβέρνηση αρνήθηκαν τις κατηγορίες.
Ο De Benedetti της Domani δήλωσε ότι η συζήτηση σχετικά με την ανεξαρτησία της RAI αποτελεί παράδειγμα μιας ευρύτερης πτωτικής τάσης στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης από τότε που ανέλαβε η Μελόνι. Τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση Μελόνι έχει ασκήσει πολλαπλές αγωγές δυσφήμισης, με πιο χαρακτηριστικές αυτές κατά του Domani και του δημοσιογράφου Ρομπέρτο Σαβιάνο.
“Εμείς στο Domani ήμασταν οι πρώτοι που βιώσαμε αυτές τις επιθέσεις, αλλά τώρα η κατάσταση έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις”, δήλωσε.
Φέτος, η Ιταλία υποχώρησε πέντε θέσεις στην ετήσια έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για την Παγκόσμια Ελευθερία του Τύπου, πέφτοντας στην 46η θέση. Η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Αλβανία και η Ελλάδα ήταν οι μόνες άλλες χώρες της Ευρώπης που σημείωσαν χαμηλότερη βαθμολογία.
Οι καταγεγραμμένες παραβιάσεις της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης – όπως σωματικές επιθέσεις, παρενόχληση ή ψυχολογική κακοποίηση, επιθέσεις σε περιουσιακά στοιχεία, λογοκρισία και νομικά περιστατικά – έχουν αυξηθεί στην Ιταλία από τότε που ανέλαβε η κυβέρνηση Μελόνι, σύμφωνα με την έκθεση για την ταχεία αντίδραση στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης (MFRR).
Από τον Οκτώβριο του 2022 έως τον Ιούνιο του 2024, αναφέρθηκαν 193 περιστατικά, από 75 τους προηγούμενους 22 μήνες. Πάνω από το ένα τέταρτο αυτών αφορούσαν ενέργειες κυβερνητικών ή δημόσιων υπαλλήλων.
Το MFRR δήλωσε ότι η έντονη αντίδραση της Μελόνι στην έκθεσή τους επιβεβαιώνει τα ευρήματά του.
“Αυτή τη στιγμή, στην Ιταλία δεν υπάρχει χώρος για την κριτική δημοσιογραφία, διότι, μόλις εκφράζεις κριτικές ιδέες, γίνεσαι στόχος λεκτικών επιθέσεων και εκστρατειών συκοφάντησης, κυρίως από εκείνους που κατέχουν την πολιτική εξουσία”, δήλωσε ο MFRR.
Το παρατηρητήριο αντέδρασε επίσης στους ισχυρισμούς ότι η έκθεση συντάχθηκε από τους ίδιους τους δημοσιογράφους.
“Οι δημοσιογράφοι δεν ήταν σε καμία περίπτωση συν-συγγραφείς της έκθεσης”, δήλωσε το MFRR.
Τα μάτια στραμμένα στη φον ντερ Λάιεν
Οι ομάδες για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εντείνει τις προσπάθειές της και να ενισχύσει τον ρόλο της στην προστασία της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην Ευρώπη.
Σε κοινή επιστολή τους προς την φον ντερ Λάιεν τον Ιούλιο, 26 οργανώσεις ζήτησαν από την πρόεδρο της Επιτροπής να διασφαλίσει ότι η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, η προστασία των δημοσιογράφων και η πρόσβαση στη δημοσιογραφία δημοσίου συμφέροντος θα παραμείνουν υψηλές πολιτικές προτεραιότητες για την ίδια.
Φαίνεται όμως ότι οι προτεραιότητες αυτές δεν βρίσκονται στην κορυφή της λίστας εργασιών της φον ντερ Λάιεν.
Τον Ιούνιο, η φον ντερ Λάιεν προσπάθησε να επιβραδύνει την έκθεση της Επιτροπής για το Κράτος Δικαίου, στην οποία επικρίνει την Ιταλία, ενώ επιδίωκε την υποστήριξη της Ρώμης για μια δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκαλώντας την οργή των οργανώσεων μέσων ενημέρωσης.
“Κανένα παζάρι με τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στη συνθήκη της ΕΕ! Το [Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα] είχε αποτύχει πλήρως με τον [Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ] Όρμπαν- αυτοί ή η φον ντερ Λάιεν δεν πρέπει να κάνουν το ίδιο λάθος με την Μελόνι ή άλλους!” έγραψε η Renate Schroeder, διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, στο X.
Ο Ντε Μπενεντέτι του Domani ήταν εξίσου απαισιόδοξος στην προοπτική της παρέμβασης των Βρυξελλών.
“Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει ότι δεν βλέπει, όπως έκανε και με τον Όρμπαν. Τώρα κάνει το ίδιο λάθος με την Μελόνι”, δήλωσε ο Ντε Μπενεντέτι.
“Αλλά στην περίπτωση της ελευθερίας του Τύπου, υπήρξαν τόσα πολλά επεισόδια που είναι αναμφισβήτητο ότι υπάρχουν ζητήματα. Ελπίζω ότι η Επιτροπή θα ανταποκριθεί”, είπε.
Εκπρόσωπος της Επιτροπής δήλωσε στο POLITICO τη Δευτέρα ότι οι Βρυξέλλες θα απαντήσουν στην επιστολή της Μελόνι προς τη φον ντερ Λάιεν “εν ευθέτω χρόνω”, προσθέτοντας ότι θα συνεχίσει να “συνεργάζεται με όλα τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της συγκεκριμένης παρακολούθησης” των συστάσεών της.
Πηγή: Politico – Meloni vs. the Italian press