Γράφει η δικηγόρος Παρ’Αρείω Πάγω Αναστασία Χρ. Μήλιου
Μια εξαιρετικά σημαντική απόφαση από το ανώτατο δικαστήριο της
χώρας εκδόθηκε πριν μόλις λίγες μέρες. Μια απόφαση που επιτέλους δίνει
ένα επιπλέον όπλο στους δανειολήπτες αλλά και στους δικηγόρους τους
να ακυρώσουν με τις ανακοπές τους, τις διαταγές πληρωμής και τους
πλειστηριασμούς όταν αυτοί διενεργούνται όχι από τις τράπεζες αλλά από
τις εταιρείες διαχείρισης, τα γνωστά funds.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο με απλά, κατανοητά και λίγα λόγια να
εξηγηθεί τι έχουν κάνει λάθος τα funds όλο αυτό τον καιρό και τώρα με την
απόφαση αυτή του Αρείου Πάγου μπορούν να ακυρωθούν οι πράξεις τους
για να εκπλειστηριάσουν ακίνητα.
Όλοι γνωρίζουν ότι οι τράπεζες έχουν πουλήσει τα δάνεια, ειδικά τα
κόκκινα σε, εταιρείες του εξωτερικού. Οι εταιρείες αυτές έχουν δώσει το
δικαίωμα διαχείρησης των δανείων αυτών στις γνωστές σε όλους μας
εταιρείες CEPAL, INTRUM κ.α. που εδρεύουν στην Ελλάδα, που είναι
γνωτσές και ως funds.
Το νομοθετικό πλαίσιο και οι διατάξεις που επικαλούνται τα funds για
την εκπροσώπηση των εταιρειών που έχουν αγοράσει τα δάνεια από τις
ελληνικές τράπεζες δεν είναι το σωστό και για αυτό δεν νομιμοποιούνται
ενεργητικώς να ασκήσουν τις πράξεις αυτές ακόμα και να τις εκπροσωπούν
στο δικαστήριο.
Πιο συγκεκριμένα υπάρχουν δύο νομοθετικά πλαίσια για τις εταιρείες
αυτές, που ισχύουν παράλληλα. Το ένα είναι του 2003 και το άλλο του
2015. Οι διατάξεις του ν. 4354/2015 αφορούν αποκλειστικά και μόνα τα
κόκκινα δάνεια, ο νόμος δε αυτός δημιουργήθηκε την περίοδο της
οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Στο νόμο αυτό δημιουργείται μία πολύ
συγκεκριμένη, ειδική νομιμοποίηση, βάσει της οποίας τα funds
νομιμοποιούνται να ενεργούν διαδικαστικές πράξεις αντί του δικαιούχου της
απαίτησης, δηλαδή της αλλοδαπής εταιρείας, που έχει πάρει από την
ελληνική τράπεζα τα δάνεια.
Η ανάθεση της διαχείρισης στο fund γίνεται με συγκεκριμένη
σύμβαση κατά τους όρους του άρθρου 2 §§ 1-3 Ν. 4354/2015 με βάση
τους όποιους η τελευταία αποκτά την ιδιότητα του «μη δικαιούχου ή μη
υπόχρεου διαδίκου» με πανηγυρική διατύπωση. Στην περίπτωση αυτή και
με την ύπαρξη της συμβασης αυτής τα funds μπορούν να προχωρούν σε
οποιαδήποτε πράξη ακόμα και να καταθέτουν δικόγραφα, να παρίστανται
στα δικαστήρια για την διεκδίκηση των οφειλών, να αιτούνται την έκδοση
διαταγών πληρωμής, να προχωρούν σε πράξεις εκτέλεσης και φυσικά σε
πράξεις πλειστηριασμών για λογαριασμό των εταιρειών που
εκπροσωπούν.
Από την άλλη οι διατάξεις του ν. 3156/2003 αφορούν γενικά
ρυθμίσεις δανείων. Στην παράγραφο 14 του άρθρου 10 του Ν. 3156/2003,
καθίσταται σαφές ότι οι προβλεπόμενες εκεί εταιρείες ενεργούν πράξεις
διαχειρίσεως για λογαριασμό των εταιρειών που έχουν τα δάνεια, ( τότε δεν
υπήρχαν οι αλλοδαπές εταιρείες αλλά οι ελληνικές τράπεζες.
Αναφερόμαστε σε μια εποχή προ οικονομικής κρίσης), χωρίς να αποδίδεται
σε αυτές η συγκεκριμένη ιδιότητα του «μη δικαιούχου ή μη υπόχρεου
διαδίκου», έστω και έμμεσα ώστε ως μη δικαιούχος διάδικος, να μπορούν
να ασκούν αγωγές και άλλα ένδικα βοηθήματα ενώπιον των δικαστηρίων
για τα δικαιώματα της αλλοδαπής εταιρείας.
Με τον Ν. 3156/2003 δεν αποκτούν τα funds ενεργητική
νομιμοποίηση για να ασκήσουν οποιαδήποτε αγωγή, αίτηση ή άλλο ένδικο
βοήθημα ενώπιον οποιουδήποτε δικαστηρίου, παρά μόνο ρυθμίζουν τους
όρους και τον τρόπο που μπορούν εξωδικαστικά οι οφειλέτες να ρυθμίζουν
τις οφειλές τους, με σκοπό την είσπραξη των απαιτήσεων αυτών από τους
οφειλέτες και για λογαριασμό των εταιρειών που έχουν τα δάνεια.
Έτσι λοιπόν κατά την συζήτηση της συγκεκριμένης αναίρεσης, η
εταιρεία Intrum θέλησε να παρασταθεί στο δικαστήριο για λογαριασμό της
αλλοδαπής τράπεζας στην οποία είχαν μεταβιβαστεί τα δάνεια.
Ο ΑΠ έκρινε ότι η παρέμβαση της Intrum είναι απαράδεκτη ελλείψει
νομιμοποιήσεως, διότι η μόνη νομιμοποιούμενη να ασκήσει πρόσθετη
αυτοτελή παρέμβαση υπέρ της ελληνικής Τράπεζας είναι η αλλοδαπή
εταιρεία ως δικαιούχος της ένδικης απαίτησης, δηλαδή της οφειλής.
Πιο αναλυτικά, η INTRUM είναι διαχειρίστρια απαιτήσεων από δάνεια
ελληνικής τράπεζας που οι οφειλές έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες και
έχουν καταγγελθεί από την τράπεζα. Η τράπεζα, κάποια στιγμή,
μεταβίβασε τις απαιτήσεις αυτές σε αλλοδαπή εταιρεία που ανέθεσε την
διαχείριση τους στην INTRUM.
Ο ΑΠ έκρινε ότι η INTRUM δεν μπορεί να επιδιώξει την εκπλήρωση
της οφειλής για λογαριασμό της αλλοδαπής εταιρίας διότι το νομοθετικό
πλαίσιο με το οποίο αυτή νομιμοποιήθηκε, δηλαδή της δόθηκε η εντολή
από την αλλοδαπή εταιρεία να την εκπροσςωπήσει, βασίζεται στο ν.
3156/2003 και δεν της απονέμει την ιδιότητα του κατ' εξαίρεση
νομιμοποιούμενου διαδίκου (μη δικαιούχου) όπως συμβαίνει με τις εταιρίες
διαχειρίσεως του Ν. 4354/2015 στο άρθρο 2 § 4 αυτού.
Οι διατάξεις του Ν. 4354/2015 δεν μπορούν να εφαρμοστούν
αναλογικώς και επί των εταιρειών διαχείρισης του Ν. 3165/2003, διότι η
εταιρεία διαχείρισης του Ν. 3156/2003 αναλαμβάνει τη διαχείριση των
απαιτήσεων χωρίς να έχει ορισθεί εκ του νόμου «μη δικαιούχος, κατ'
εξαίρεση νομιμοποιούμενος, διάδικος». Αυτό σημαίνει πρακτικά, ότι δεν
νομιμοποιείται να ενεργεί διαδικαστικές πράξεις για λογαριασμό της
εντολέως της εταιρείας, ούτε η μεταξύ τους σύμβαση και η παροχή
πληρεξουσιότητας μπορεί να καλύψει αυτή την έλλειψη δυνατότητας.
Τι σημαίνει τώρα αυτό πρακτικά για τους οφειλέτες:
Σημαίνει ότι αυξάνονται οι πιθανότητες και οι δυνατότητες να
ακυρωθούν όλες οι διαδικαστικές πράξεις στις οποίες έχουν παρασταθεί τα
funds και όχι οι τράπεζες ή οι αλλοδαπές εταιρείες.
Δηλαδή, οι διαταγές πληρωμής, οι κατασχετήριες εκθέσεις καθώς και
οι διαδικασίες του πλειστηριασμού, με τις κατάλληλες κάθε φορά ανακοπές.
Μπορούν σε περίπτωση που έχουν εκδοθεί πρωτόδικες αποφάσεις
απορριπτικές να γίνουν εφέσεις, αν έχει χαθεί η προθεσμία. Μπορούν να
γίνουν αναιρέσεις σε περίπτωση που έχει χαθεί και ο δεύτερος βαθμός.
Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές και κατανοητό είναι ότι ανοίγει πάλι ο
δρόμος και όποιος έχει ήδη ακολουθήσει την δικαστική οδό θα πρέπει να
μιλήσει άμεσα με τον δικηγόρο του για να δει πώς θα εκμεταλλευθεί τα νέα
δεδομένα. Όσοι δεν έχουν κινηθεί μέχρι τώρα δικαστικά, θα πρέπει να
συμβουλευθούν άμεσα δικηγόρο, διότι το νομικό αυτό ζήτημα είναι πάρα
πολύ σοβαρό και σημαντικό και εξετάζεται σε κάθε στάδιο, σε κάθε
διαδικασία και μάλιστα και αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο.
Σημαντικό επίσης: Αυτή η απόφαση δεν εφαρμόζεται αυτομάτως σε
όλες τις περιπτώσεις. Θα πρέπει κάποιος να κινηθεί δικαστικά και στο
δικόγραφό του να επικαλεστεί αυτά που αναφέρονται στην απόφαση αυτή.
Δεν γίνεται διαφορετικά. Δηλαδή θα πρέπει οι οφειλέτες να εμπλακούν
δικαστικά ο καθένας για την οφειλή του. Διαφορετικά ο πλειστηριασμός θα
γίνει και θα χαθεί το περιουσιακό στοιχείο.
Άλλο σημαντικό: Ο Άρειος Πάγος είναι το ανώτατο ελληνικό
δικαστήριο. Το σύνηθες είναι τα κατώτερα δικαστήρια να ακολουθούν τις
αποφάσεις του στα νομικά θέματα και να υιοθετούν τους νομικούς
ισχυρισμούς του. Όμως αυτό δεν είναι το απόλυτο. Οι δικαστές από το
Ειρηνοδικείο μέχρι και τον Αρειο Πάγο μπορούν να έχουν την δική τους
νομική κρίση και να εκδώσουν διαφορετική απόφαση. Η πλειοψηφία όμως
ταυτίζεται σίγουρα με τις αποφάσεις του Άρειου Πάγου.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΡ. ΜΗΛΙΟΥ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ΑΡΕΙΩ ΠΑΓΩ
Λεωφ. Μεσογείων 403, Αγία Παρασκευή
Τηλ. 6945-028153, 213-0338950