Γράφει ο Γεώργιος Καραμαδούκης
Στο άρθρο αυτό θα αναδείξουμε τον συμβολισμό στην ποίηση του Καρυωτάκη μέσα από δυο χαρακτηριστικά ποιήματά του. Στο ποίημα Είμαστε κάτι είναι έκδηλος ο πεσιμισμός της γενιάς του Καρυωτάκη, που βιώνει την διαλυτική ατμόσφαιρα της εποχής της. Η θεματική του στέκεται στην αδυναμία εκφράσεως της κοινωνικής πραγματικότητας από τους ποιητές. Αυτή έρχεται να αποτυπωθεί μέσα από την τεχνοτροπία του συμβολισμού, όπου οι λέξεις δημιουργούν εικόνες αδυναμίας και συντριβής.
Οι ποιητές συμβολίζονται ως ξεχαρβαλωμένες κιθάρες που εκπέμπουν παράφωνους ήχους (στχ. 1-3). Εδώ ο ποιητής αναδεικνύει στην θεματική του, την ανικανότητα των συναδέλφων του να εκφράσουν την δεινή πραγματικότητα της εποχής του μεσοπολέμου. Μάλιστα στον τέταρτο στίχο χρησιμοποιώντας την παρομοίωση, ότι οι χορδές μοιάζουν να κρέμονται ως καδένες, δηλώνεται η απόλυτη συντριβή τους.
Ένας άλλος συμβολισμός είναι αυτός των αντένων (στχ.5) που μέσα στις εικόνες χάους και απείρου (στχ. 6-7) γρήγορα θα πέσουν και θα σπάσουν (στχ. 8). Οι ποιητές παρουσιάζονται ως μοναχικοί δέκτες μηνυμάτων, που ματαιοδοξούν πως θα μπορέσουν να γίνουν πομποί του κοινωνικού γίγνεσθαι. Αδύναμοι να αποκτήσουν την συγκέντρωση που απαιτείται, μοιάζουν με διάχυτες αισθήσεις (στχ.9) που η σύγχυση τους περιβάλλει, καθώς στα νεύρα τους μπερδεύεται όλη η φύση (στχ. 11). Στην τέταρτη στροφή δεν συναντούμε τις συμβολικές εικόνες των προηγούμενων, ωστόσο όμως δηλώνεται απερίφραστα η θεματική της αποκρουστικής πραγματικότητας «Μας διώχνουνε τα πράγματα» (στχ. 13).
Στο ποίημα Όλα μαζί δεν παρατηρούμε στοιχεία συμβολισμού. Όντας και αυτό ποίημα ποιητικής στρέφεται σαρκαστικά κατά των ποιητών, όχι όμως για να εκφράσει τόσο την αδυναμία αποτυπώσεως των κοινωνικών προβλημάτων όσο για να καυτηριάσει την ματαιοδοξία των ποιητών για αναγνώριση (στχ. 7-8). Το ποίημα του λοιπόν σατιρίζει και μιλάει ρεαλιστικά για τον τρόπο που οι ποιητές της εποχής του αντιμετωπίζουν την ποίηση. Η τεχνοτροπία του ανήκει στον φιλολογικό ρεαλισμό μέσω του οποίου περιγράφονται όχι μόνο η ψυχολογία των ανθρώπων, αλλά οι φιλοδοξίες και τα ενδιαφέροντά τους.
Στα ποιήματα αυτά ποιητικής του Καρυωτάκη αναδεικνύεται η αυτοσαρκαστική διάθεση για την ποίηση που έχασε την επαφή της με την κοινωνία. Αυτό το στοιχείο αυτοσαρκασμού που δεν συναντάμε στο ποίημα Είμαστε κάτι, το διακρίνουμε στην πρώτη στροφή, που ο ποιητής περιλαμβάνει τον ίδιο του τον εαυτό στον συρφετό των ποιητών, που γυρεύει την ομοιοκαταληξία αντί να σταθεί στο περιεχόμενο. Η απομάκρυνση από την κοινωνία δεν γίνεται μέσω συμβολισμών, αλλά μεταφορών όπως αυτή στους στίχους 15-16. Εκεί χαρακτηριστικά ο ποιητής αναφέρει πως οι ποιητές ανέβηκαν στα άστρα του ουρανού και στέλνουν από ‘κει ανταποκρίσεις στην γη.
Η θεματική ωστόσο του κοινωνικού περιθωρίου λόγω ιστορικών γεγονότων της εποχής που διακρίναμε στο ποίημα Είμαστε κάτι επανέρχεται και εδώ. Ο ποιητής χρησιμοποιεί παρομοιώσεις εμφανίζοντας τους ποιητές ως περιφερόμενους πειναλέους που έπεσαν θύματα του περιβάλλοντος που ζουν (τέταρτη στροφή). Η απλή γλώσσα, η ευθεία κριτική προς τους ποιητές και ο αυτοσαρκασμός αναδεικνύουν έναν ρεαλισμό που έρχεται σε αντιπαραβολή, με την πραγματικότητα που περιγράφεται εμμέσως μέσω συμβολισμών στο ποίημα Είμαστε κάτι.