Οι εύφλεκτες καταστάσεις που διαμορφώνονται και πάλι στον Καύκασο, με την έκρηξη τo προηγούμενο διάστημα έντονης κοινωνικοπολιτικής κρίσης στη Γεωργία, καθώς και τη δημιουργία σοβαρού πάλι επεισοδίου μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ήταν τα θέματα που αναπτύχθηκαν στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο».
Συμμετείχε ο διεθνολόγος Γιώργος Μενεσιάν, ο οποίος ασχολείται με τα θέματα του Καυκάσου.
Τις περασμένες μέρες υπήρξε μια κορύφωση των διαδηλώσεων στην Τυφλίδα, με απόπειρα και πάλι εισβολής στο Κοινοβούλιο. Τα γεγονότα ήρθαν μετά από δύο μήνες κινητοποιήσεων εναντίον νομοσχεδίου της γεωργιανής κυβέρνησης, που χαρακτήριζε ΜΚΟ της χώρας ως “ξένες υπηρεσίες” (agencies) όταν οι πόροι τους προέρχονται από το εξωτερικό σε ποσοστό άνω του 20% και οι οποίες θα τείθονταν σε καθεστώς ειδικής παρακολούθησης. Οι διαδηλωτές θεώρησαν αυτή την διαδικασία ως στοιχείο περιορισμού των ελευθεριών τους, που έχει σαν πρότυπο ανάλογο καθεστώς το οποίο ισχύει στη Ρωσία (αν και παρόμοιο υπάρχει και στις ΗΠΑ). Αποκαλούσαν μάλιστα το νομοθέτημα “ρωσικό νόμο”. Τελικά η κυβέρνηση υποχώρησε και απέσυρε το εν λόγω νομοθέτημα κι απελευθέρωσε όσους διαδηλωτές είχαν συλληφθεί στα πολλαπλά και έντονα επεισόδια.
Ωστόσο, η ηρεμία δεν ανακτήθηκε πλήρως στη Γεωργία, μια και αρκετοί θεωρούν πως η κυβέρνηση του κόμματος “Γεωργιανό Ονειρο” του Ηρακλή Γκαριμπασβίλι -που ήρθε στην εξουσία το 2021 μετά από μια μακρά περίοδο αστάθειας και κρίσεων- δεν έχει αποστεί των αυταρχικών σχεδίων της, πίσω από τα οποία μάλιστα κρίνουν πως βρίσκεται το μακρύ χέρι της Μόσχας. Έτσι, εκτός από τους γεωργιανούς διαδηλωτές, στις κινητοποιήσεις και συγκρούσεις –που θύμιζαν τα γεγονότα της Πλατείας Μεϊντάν- αναμείχθηκαν οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Γαλλία και ο Πρόεδρος Ζελένσκι, εκφράζοντας την συμπαράατασή τους στους διαμαρτυρόμενους και ζητώντας από την κυβέρνηση της Γεωργίας να τους σεβαστεί.
Το ίδιο έκανε και η Πρόεδρος της χώρας Σαλόμι Ζουραμπισβίλι, μιλώντας μάλιστα από την Ουάσιγκτον όπου βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη. Να σημειωθεί ότι η Ζουραμπισβίλι, πρώην διπλωμάτης της Γαλλίας και έχουσα διπλή υπηκοότητα, είχε εκλεγεί το 2018 με την υποστήριξη του κόμματος “Γεωργιανό Ονειρο”, με το οποίο, όμως, στη συνέχεια ήρθε σε ρήξη. Στην αντιπαράθεση πήρε μέρος και η κατηγορούμενη για εμπλοκή Ρωσία. Ο εκπρόσωπος του Προέδρου Πούτιν Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε πως αυτό που συνέβη το προηγούμενο διάστημα ήταν μια απόπειρα πραξικοπήματος κατά της νόμιμης κυβέρνησης της Γεωργίας, με στήσιμο του σκηνικού μιας ακόμη “έγχρωμης επανάστασης”. Σύμφωνα με τη Μόσχα, την κατάσταση ενορχήστρωσαν ξένες δυνάμεις, χειραγωγώντας μερίδα της γεωργιανής κοινωνίας και επιδιώκοντας το άνοιγμα ενός δεύτερου μετώπου για τη Ρωσία μέσω Καυκάσου.
Το τι απ’ όλα αυτά ισχύει δεν είναι τόσο εύκολο να διαπιστωθεί. Πάντως, η Γεωργία έχει περάσει μια πολυκύμαντη και ταραχώδη ιστορία από την απόκτηση της ανεξαρτησίας της το 1991, με πρώτο Πρόεδρο τον Έντουαρντ Σεβαρτνάτζε, τελευταίο υπουργό ΥΠΕΞ του Μ.Γκορμπατσόφ και της ΕΣΣΔ, έως τον ιδιόμορφο Σαακασβίλι (2004-2013), την εμπλοκή σε πόλεμο με τη Ρωσία το 2008 με αποτέλεσμα την κατάληψη της Ν. Οσετίας και την απόσχιση της Αμπχαζίας ( συνολικά 20% του εδάφους της). Η συνέχεια επίσης δεν ήταν ήρεμη για αυτή τη μικρή μεν, αλλά κρίσιμη για τις ισορροπίες Δύσης/’Ανατολής χώρας του Καυκάσου.
Ο γενικός προσανατολισμός της Γεωργίας είναι δυτικός, με προσπάθειες και ενθάρυνση να προσδεθεί στο ΝΑΤΟ (κάτι που τελικά προκάλεσε τη ρωσική επέμβαση του 2008), αλλά και να μπει στον κύκλο των υποψήφιων χωρών για ένταξη στην ΕΕ (κάτι για το οποίο προς το παρόν δεν έλαβε το ίδιο status με την Ουκρανία και Μολδαβία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του περασμένου Δεκεμβρίου). Στη Γεωργία, ωστόσο, παραμένει ψηφισμένη συνταγματική τροποποίηση, η οποία θέτει ως εθνικό στόχο να προχωρήσει προς την “πλήρη ενσωμάτωση” στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ”. Επομένως, παρά τις διακυμάνσεις και τις επαναλαμβανόμενες κοινωνικοπολιτικές κρίσεις δεν διαφαίνεται το πως μια τέτοια χώρα μπορεί να βρεθεί κατά κύριο λόγο στην επιρροή της Ρωσίας. Από την άλλη, όμως, αποτελεί και ένα ερώτημα ποιά άλλη πολιτική, οικονομική και στρατηγική ισορροπία μπορεί να βρει η Γεωργία, καθώς το ενδιαφέρον της Δύσης για τις τύχες της είναι περιορισμένο, πέραν της συμμετοχής της στο αντιρωσικό μέτωπο.
Παραμένοντας στην περιοχή, στο κρίσιμο και ταραγμένο τρίγωνο Αρμενίας-Ναγκόρνο Καραμπάχ-Αζερμπαϊτζάν υπήρξε προ ημερών ένα ακόμη αιματηρό επεισόδιο με 5 νεκρούς (τρεις στρατιωτικούς της Αρμενίας και δύο του Αζερμπαϊτζάν). Το περιστατικό συνέβη όταν στον διάδρομο του Λαντσίν (που συνδέει την Αρμενία με το Ναγκόρνο Καραμπάχ, θεωρητικά υπό την εποπτεία των Ρώσων “κυανόκρανων”) δυνάμεις των Αζέρων άνοιξαν πυρ σε όχημα της αρμενικής αστυνομίας, με το επιχείρημα πως μετέφερε κρυφά όπλα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Πέραν των πραγματικών δεδομένων που αφορούν το γεγονός, το περιστατικό δείχνει ότι η εκκεχειρία που επετεύχθη το 2020, μετά τον πόλεμο των 40 ημερών Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για τον επαναπροσδιορισμό της κατάστασης στο Ναγκόρνο Καραπάχ, παραμένει εύθραυστή και απέχει μακράν από το να αποτελέσει λύση της διαμάχης. Σύμφωνα με έκθεση της αμερικανικής ομάδας εμπειρογνωμόνων Crisis Group δεν αποκλείεται να προκληθεί και νέα πολεμική σύγκρουση στην περιοχή.